Je leest een stuk tekst en denkt ‘Waar gáát dit over? Wat een chaos!” “Moet ik dit lezer?”
Zo’n gevoel van wanhoop, dat kán toch niet de bedoeling zijn van de schrijver. Waarschijnlijk heeft hij of zij niet vooraf bewust een houdingsdoel (STAP 1B) bepaald.
Een gevoel van wanhoop is dat voor jou als lezer herkenbaar? Kom, lees dan even met me mee. Twee fragmenten uit het openbare document ‘Ontwerp Strategisch Beleidskader Cultuur‘ van een provincie:
- De relatie tussen cultuur en leefbaarheid is zeer van belang. Wij vertalen dit voor de komende jaren in een zestal strategische denklijnen, welke voortborduren op de inhoud van het Ontwerp Strategisch Beleidskader en deze al meer concretiseren.
- De ondersteuning van de culturele infrastructuur is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheden en samenleving. Dit betekent dat wij als provincie een rol te vervullen hebben op onderdelen hiervan, voortkomend uit (wettelijke) kerntaken.
Hoe lang accepteer jij nog, dat we met z’n allen dit soort onbegrijpelijke, nietszeggende teksten de wereld in slingeren?
Mijn belangrijkste bezwaren…
Welke opmerkingen heb jij over de twee fragmenten uit de provinciale beleidsnota? Vergelijk ze eens met mijn belangrijkste bezwaren:
- ‘Zeer van belang’
Zeg of schrijf niet, dat iets belangrijk is, maar zorg met sterke argumenten, dat je lezer iets belangrijk vindt… (zie ook deze tip Lekker belangrijk). STAP 1B in combinatie met STAP 2A van de methode Drie Denkstappen helpt je hierbij de juiste keuzes te maken. - ‘Wij vertalen dit…’
Gebruik de derde persoon in een beleidsstuk, plan, rapport of nota. Het gebruik van de eerste persoon (zoals hier met ‘wij’) doet afbreuk aan de professionaliteit, objectiviteit en betrouwbaarheid van de tekst. De keuze voor het perspectief komt aan de orde in STAP 2C. Meer hierover in het boek Drie Denkstappen (zie webshop). - ‘…strategische denklijnen, welke voortborduren…’
Tja, wat moet ik hier van zeggen? Een denklijn kan niet borduren, ‘welke’ is onjuist als betrekkelijk voornaamwoord en de diepere bedoeling van het woordje ‘deze’ ontgaat mij volledig. Deze opmerkingen horen thuis is STAP 3B en 3C van de methode Drie Denkstappen. - ‘Overheden en samenleving, een rol, op onderdelen…’
Zo veel vage termen als in het tweede tekstfragment kom je zelden tegen. Welke informatie geeft deze zin? Wie kan hier iets mee? Wat hebben trouwens die haakjes te betekenen?
Kortom, in dit geval is een tekst ‘van tafel vegen’ niet zo moeilijk, maar helaas is dit geen uitzondering. Heb je dit soort onleesbare teksten voor je neus, dan is schrappen, schuiven en hier en daar een zin wijzigen of inkorten een zinloze bezigheid. Deze tekst vraagt om een grondige aanpak. Bekijk in deze video wat dat oplevert, als je tekststrategie toepast.
Een gevaarlijke valkuil
Het misverstand, dat iedereen na afronding van het voortgezet onderwijs kan schrijven, is een gevaarlijke valkuil. Opleidings- en HR-managers zoeken naar een ladder om uit die valkuil te klimmen.
Een ‘stukje’ schrijven is meestal geen probleem, maar een effectieve, sterke tekst produceren, dát vraagt aandacht. In de meeste opleidingen, trainingen en boeken ontbreekt die aandacht vanwege de onzichtbaarheid van het probleem en de onbekendheid van de oplossing.
Tekststrategie als oplossing
De uitdaging om een oplossing te vinden heb ik opgepakt als ondernemer. Mijn ervaring als docent (16 jaar) met duizenden studenten en als trainer (sinds 2009) met honderden cursisten heeft geleid tot de ontwikkeling van een methode voor tekststrategie. Deze oplossing behoedt jou voor de valkuil en biedt alle opleidingsmanagers een ladder met drie denkstappen….
Tekststrategie dwingt je – via de praktische, digitale tool, het tekstvoorbereidingsformulier (TVF) – tot gestructureerd nadenken en keuzes vastleggen vóór dat er een letter op papier staat. Dat is de essentie van de methode Drie Denkstappen, gestructureerde tekstvoorbereiding. Tekststrategie leidt via sterke teksten naar blije lezers.
Individueel aan de slag
Als team aan de slag