Voor veel activiteiten vinden we het volkomen logisch om eerst te denken en daarna pas te doen. Eerst bedenken welke producteigenschappen belangrijk voor je zijn, dan pas een auto, wasmachine, computer of een ander product maken of bestellen. Dat vindt iedereen normaal. Gek genoeg doen we dat bij een tekst anders. Waarom? Een tekst is net zo goed een product.
“Redigeren, reviseren, inkorten, corrigeren is zonde van jouw kostbare tijd.”
Een tekst? We beginnen gewoon… Eerst een ‘opzetje’ of ‘concept’ produceren en dan pas nadenken en discussiëren over de ‘product-specificaties’? Dat is niet handig. Toch doen we dat elke keer weer. Zo hebben we het geleerd. Zo blijven we ‘poetsen aan de buitenkant’, verliezen we kostbare tijd en plagen we elkaar met versie 3, versie 4, versie 5…
Dat kan anders. Begin bij het begin, bij de communicatiesituatie waarin jij je bevindt. Bediscussieer de productspecificaties vast vóór je start met schrijven en leg ze vast in de tool TVF voor tekstvoorbereiding.
Beginnen bij STAP 3 is niet logisch
De tool TVF hoort bij de methode voor tekststrategie ‘Drie Denkstappen naar Sterke Teksten‘:
- Stap 1: doelen van de zender
- Stap 2: keuzes voor lezer, boodschap, middel & kanaal
- Stap 3: tekst (laten) produceren door een mens of computer
Zichtbare buitenkant, onzichtbare binnenkant
Alle aandacht gaat in het schrijfonderwijs en bij schrijftrainingen naar de ‘zichtbare buitenkant’ van teksten, terwijl de ‘onzichtbare binnenkant’ onderbelicht blijft. Begin daarom met STAP 1 en 2. In de E-learning Tekststrategie ga je hier zelf mee aan de slag.
In het boek ‘Tekststrategie 2020’ vind je uitleg en voorbeelden.
TVF aanvragen
“Wil jij even naar mijn tekst kijken?”
De vraag hierboven hoor je regelmatig binnen een team. Zo zijn we gewend met teksten om te gaan. Iemand schrijft iets. Daarna geven teamleden of leidinggevenden feedback. Soms gaat het ‘nog even langs communicatie’. Dat is allemaal te laat.
Al die goedwillende collega’s kunnen niets anders doen dan ‘poetsen aan de buitenkant van de tekst’. Dat leidt tot eindeloze, frustrerende discussies over woorden en zinnen en steeds nieuwe versies. Niet doen. De tekst wordt er zelden sterker van. Zonde van jouw kostbare tijd.
Tekststrategie is de oplossing met de focus op de ‘binnenkant‘ van de tekst. Consonante begeleidt jou en je team daarbij als ‘schrijfcoach voor sterke teksten‘.
Focus op onderliggende keuzes
Besteedt jouw organisatie geld en tijd aan trainingen met namen als ‘beknopt formuleren’, ‘schrijven op B1 (of B2) niveau’, ‘Direct Duidelijk’, ‘begrijpelijk schrijven’, ‘Klinkende Taal’, ‘klare taal’, Jip-en-Janneke’? Dat zijn allemaal nuttige trainingen, maar helaas vooral gericht op ‘poetsen aan de buitenkant’. De ramen wassen van een gammel gebouw is nutteloos.
Een perfect geformuleerde en gespelde tekst biedt geen enkele garantie op effectiviteit. Tekststrategie is de oplossing met de focus op de ‘binnenkant‘, dat wil zeggen de onderliggende keuzes in STAP 1 en STAP 2 (zie TVF) vastleggen, voorafgaand aan de productie van een tekst (STAP 3). Pas in STAP 3 is aandacht voor structuur, formulering en spelling zinvol.
Tijdens een Training Tekststrategie leer je helder te zien waaróm een tekst niet effectief is. Je beoordeelt de ‘binnenkant’ van een tekst. Je leert vervolgens hoe je de problemen oplost en voortaan voorkomt. Lees meer over de principes van tekststrategie.
Betrokkenheid van leidinggevenden is cruciaal
Kies je voor een Training Tekststrategie, zorg dan dat ‘van hoog tot laag’ meedoet met de training. Juist leidinggevenden die uiteindelijk akkoord moeten gaan met teksten, hebben baat bij tekststrategie. Niemand heeft deze nieuwe benadering van tekst meegekregen in zijn opleiding of tijdens een schrijf- en communicatietraining. Meer over tekststrategie in het onderwijs…
Hoe gaat dat bij jouw team? Hoeveel correctierondes zijn er soms nodig voordat een tekst de deur uit gaat? De goedbedoelde feedback leidt in de meeste gevallen slechts tot ‘poetsen aan de buitenkant’:
- lange zinnen inkorten
- een zinnetje toevoegen of schrappen
- spelfouten corrigeren
- formulering aanpassen
- structuur aanpassen
- feitelijke onjuistheden herstellen
- ontbrekende feiten toevoegen
- wollige taal vervangen door heldere woorden
- witregel of tussenkopje toevoegen
- …
De hele tekst moet van tafel
Wie durft het aan om te zeggen, dat de hele tekst van tafel moet? In veel gevallen is dat de enige oplossing om tot een sterke tekst te komen. De tekst had nooit zo geschreven moeten worden. Start daarom altijd met tekststrategie: denken/discussiëren, keuzes maken en vastleggen en dán pas schrijven…
Nu ben jij aan zet. Ga de confrontatie aan met je eigen teksten. Kies voor een kennismaking via een gratis TVF-oefensessie.
TVF-oefensessie