Visie & Missie   |   Over Consonante   |   BLOGS   |   Vacatures   |   Contact

Tekststrategie

sterke teksten, blije lezers

You are here: Home / Archives for tangconstructie

Verleden tijd of tegenwoordige tijd

door

We doen het allemaal en nog best wel vaak ook:  de verleden tijd van een werkwoord gebruiken, terwijl dat nergens op slaat.

Een paar voorbeelden van een opmerkelijke verleden tijd:

  • Wat was uw naam?
  • Jij ging toch boodschappen doen vanavond?
  • Wat wilde jij ook alweer drinken?

De voorbeelden hierboven accepteren we als normaal in de spreektaal.

Vermijd tangconstructies

Onjuist gebruik van de verleden tijd leidt echter soms tot verwarring. Lees maar:

“De minister van VWS was bij de presentatie van de Subsidieregeling Stageplaatsen Zorg in de Tweede Kamer zelf aanwezig. Zij maakte zich zorgen over voorspelde schaarste op de arbeidsmarkt.”

Naast de ongewenste tangconstructie (was …  zelf aanwezig) schept ook de verleden tijd onduidelijkheid. Maakt de minister zich nou nog steeds zorgen over de schaarste of is dat inmiddels voorbij? Vermijd dit soort onduidelijkheden. Verwarring en onbedoelde effecten liggen op de loer.

Beter: De minister was zelf aanwezig bij de presentatie van de Subsidieregeling Stageplaatsen Zorg in de Tweede Kamer. Zij vertelde zich zorgen te maken over…

Is dat plaatsje verdwenen?

Hoe zit dat met die verleden tijd? Ik twijfel, want zelfs in een boekenweekgeschenk lees ik op bladzijde 17:

“Op een dag laat in januari staken ze de Afsluitdijk over, naar een plaatsje in Friesland dat Bozum heette.”

Heette? Is dat plaatsje verdwenen of van naam veranderd?

Is de onderzoeksdoelstelling gewijzigd?

Voor een prettig leesbaar, helder rapport gebruik je de onvoltooid tegenwoordige tijd om onderzoekskenmerken, resultaten, conclusies en aanbevelingen vast te leggen. Ook al rapporteer je natuurlijk na afloop van een onderzoek, het is niet logisch om deze zin te gebruiken: De onderzoeksdoelstelling was …

Een paar geschikte voorbeeldzinnen:

  • De hoofdvraag van het onderzoek is: ‘Hoe beoordelen nieuwkomers de verplichtingen voor inburgering?’
  • De doelstelling van het onderzoek luidt: ‘Vaststellen van …
  • De voorbereiding van het kwantitatief onderzoek bestaat uit desk research en vier diepte-interviews met …
  • De vragenlijst voor het kwantitatief onderzoek heeft 16 gesloten vragen.
  • De steekproef bevat 2500 nieuwkomers uit verschillende regio’s.
  • 56% van de respondenten beoordeelt de kwaliteit van de gevolgde taalcursus met een cijfer 8 of hoger.

Opsommingen voor meer toegankelijkheid

Het gebruik van opsommingen in een rapport maakt de inhoud toegankelijker voor de lezer. Bovendien bieden opsommingen jou als schrijver het voordeel, dat je niet hoeft te dubben over de werkwoordstijden.

Aanbevelingen:

  • maatwerk per taalgroep
  • helderheid over kosten en geldstroom
  • evaluatie per bijeenkomst

Wil jij weten hoe tekststrategie je helpt bij de voorbereiding van een onderzoeksrapport?

Gratis online oefensessie

 

Versterking van een doorsnee-zin

door

Zeer inspirerend voor mij als trainer is een Training Tekststrategie voor een team van een organisatie. In een groep van 6 – 8 collega’s werk je tijdens zo’n training op een confronterende, maar constructieve manier aan de effectiviteit van je eigen teksten. De winst op verschillende terreinen is groot.

Een eenvoudige doorsnee-zin

We bekijken een herkenbare doorsnee-zin. We bouwen de zin om tot een veel kortere versie met meer effect.

Hier heb je hem, de ‘dertien-in-een-dozijn, veel te omslachtige doorsnee-zin’. De zin (25 woorden) staat op een webpagina bij een video.

“Ik werk hier een voorbeeld van het beoordelen, analyseren en inkorten van een lange tekst uit, waarbij de methode Drie Denkstappen voor tekststrategie gebruikt wordt.”

Ongetwijfeld begrijp je deze zin, maar ik stel toch verbeteringen voor:

  • perspectief omdraaien (‘je’ ipv ‘ik’) en het werkwoord aanpassen
  • ‘ik werk een voorbeeld uit’ (fijn voor je) vervangen door ‘jij ziet….’ (aha, dat is voor mij)
  • ‘methode’ geschrapt als overbodig woord
  • ‘inkorten van een lange tekst’ is dubbelop
  • tangconstructie (werk…..uit) wegwerken

Tweede versie (13 woorden)

“Je ziet hier hoe tekststrategie gebruikt wordt bij het inkorten van een tekst.”

Deze versie is iets beter, maar we zijn er nog lang niet. De zin heeft nog steeds zo’n akelige, onduidelijke passieve constructie én een dubbele naamwoordconstructie:

  • passieve constructie (gebruikt worden) roept vragen op; wie gebruikt iets?
  • naamwoordconstructies (het herschrijven en inkorten van) maken zin zwaar en afstandelijk
  • inhoud naamwoordconstructie is vaak overbodig (‘inkorten’ impliceert ‘herschrijven’)
  • ‘je ziet hier’ is overbodig naast de afbeelding van een video…
  • de woorden ‘je ziet’ vormen geen concrete ‘call-to-action’

Definitieve versie (5 woorden)

“Teksten inkorten doe je zo.”

Hier gaat het maar om één zin, maar hoe pak je dat aan voor een tekst van 800 woorden? Je ziet dat op deze pagina.

Aan de slag met jouw team

Boek online een Training Drie Denkstappen en maak voor eens en altijd een einde aan dat geworstel met tekst. Roep een halt toe aan die eindeloze, onaangename discussies over teksten.

Aan de slag met jouw team

Welk trainingsproduct past bij jouw manier van leren?

Volledig ontspoorde zinnen

door

Stel je voor, je ontvangt een tekst. Je begint met lezen, maar na een paar seconden ontspoor je volledig…

 

In een opleidingsplan trof ik bijvoorbeeld een zin van 45 woorden aan:

Bij de intake gebruikt de RM (regiomanager) de HGC-scan (houding gedrag competenties) met scores over 32 items verdeeld over de onderwerpen: Instelling, sociale vaardigheden, kennis, vaardigheden en motivatie, waar een maximaal te ontwikkelen score uit komt, waarbij wij iedereen uitdagen hier 5% over heen te gaan.

Een paar opmerkingen over deze tekt:

  • …scores over 32 items verdeeld over de……onderwerpen: Instelling,… (?)
  • …sociale vaardigheden, kennis, vaardigheden en…
  • …motivatie, waar een maximaal te ontwikkelen score uit komt, waarbij…
    (2x een bijzin, inclusief een tangconstructie ‘waar….uit’)
  • …waarbij wij iedereen… (?)
  • …hier 5% over heen te gaan… (?)

Ik begrijp er niets van. Wie zijn ‘wij’? Wie zijn ‘iedereen’? Waar of wat is ‘hier’? Welke vaardigheden, van wie?

De schrijver heeft keuze gemaakt voor het perspectief. Je slingert als lezer daardoor alle kanten op. Je krijgt geen grip op de tekst.

Het doet er niet toe, wie deze zin geschreven heeft. Geloof mij, dit soort ontsporingen vinden ‘op elke straathoek’ plaats. De oorzaak zit vooral in het feit, dat we denken en schrijven tegelijkertijd. De feiten, plannen, doelen en vragen in jouw hersenpan rollen over elkaar heen en ploffen pardoes neer op het beeldscherm. Die chaos verzenden we als ’tekst’ naar de lezer…

Zo’n schrijver wil jij toch niet zijn? Eigenlijk zeg je doodleuk tegen je lezer: “Red je er maar mee!”

Gebruik je het TVF, de digitale tool voor tekststrategie, dan schep je orde in de chaos van gedachten vóór je begint met schrijven. Tijdens een training leer je snel en goed werken met het TVF.

Welke training kies jij?

Een teamtraining tekststrategie haalt de bezem door standaardteksten en geeft frisse ideeën voor de communicatie.

Aantrekkelijke tekst over ‘echte innovaties’

door

ambulanceHoe je een tekst aantrekkelijk  maakt

Helder schrijven is moeilijk. Als lezer ervaar je dat dagelijks. We zien allemaal wel dat een tekst beroerd geformuleerd is. Waarom is het dan toch zo moeilijk om dat als schrijver te voorkomen? De boodschap die jij hebt, zit doorgaans prima in je hoofd. Jij weet waar je mee bezig bent. Jij weet heel goed wat je te vertellen hebt. Het blijkt keer op keer lastig om die informatie om te zetten in een begrijpelijke, aantrekkelijke tekst voor je lezers.

In een persbericht tref ik deze tekst aan:

“De echte innovaties van de tablet in de ambulance zijn een digitaal formulier waarop reanimaties geregistreerd worden ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek en een fotocamera functie waar foto’s die gemaakt worden gekoppeld kunnen worden aan het digitale patiëntendossier. Dit dossier kan worden verzonden naar een ziekenhuis, zodat bij een traumapatiënt de behandelend traumatoloog een visuele indruk heeft van de ongevalssetting waarin de patiënt door de ambulance verpleegkundige is aangetroffen.”

Opmerkingen bij deze tekst:

  • de eerste zin is veel te lang (38 woorden)
  • de laatste zin is ook veel te lang (32 woorden)
  • ‘echte innovaties’… zijn er ook onechte innovaties dan?
  • ’ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek’.. het is zeer de vraag of dit relevant is in deze context
  • ‘foto’s die gemaakt worden’… elke foto wordt gemaakt, dus 75% van deze woorden is ballast
  • ‘…gemaakt worden gekoppeld kunnen worden…’ twee passieve constructies achter elkaar in één zin; heel vermoeiend
  • ‘… kan worden verzonden naar een ziekenhuis…’ nóg zo’n zware formulering; bovendien overbodig, zie nieuwe versie
  • ‘… kan worden verzonden naar…’ kán dus ook niet of ergens anders heen; kortom dit is – als je goed leest – een voorbeeld
  • ‘een visuele indruk’… je bedoelt dat de traumatoloog ziet hoe de patiënt is aangetroffen?
  • ‘bij een traumapatiënt’ is een tangconstructie en bovendien overbodig in combinatie met ’traumatoloog’
  • ‘ambulanceverpleegkundige’ is één woord
  • ‘fotocamerafunctie’ is één woord, maar een beetje too much in combinatie met de andere woorden in de zin
  • ‘…waarin de patiënt door de ambulance verpleegkundige is aangetroffen’ is m.i. vanzelfsprekend en dus overbodig

Nieuwe versie van de tekst:

De tablet in de ambulance heeft twee innovatieve functies:

  1. een digitaal formulier voor de registratie van reanimaties
  2. een fotocamera, gekoppeld aan het patiëntdossier

Een foto van de situatie waarin een patiënt is aangetroffen, kan erg nuttig zijn voor een arts en daarmee van levensbelang voor die patiënt.

Tot slot

Je ziet aan de nieuwe versie, dat een opsomming direct helderheid geeft over de kernboodschap. Het is bovendien discutabel of de laatste zin iets belangrijks toevoegt. De lezer snapt echt wel welke functies een foto heeft…

In het boek/e-book ‘Drie denksatppen naar sterke teksten’ vind je uitleg over de methode voor tekststrategie én veel voorbeelden en tips om je teksten te versterken. Bekijk alle producten in de Webwinkel Drie Denkstappen.

Ga je liever actief aan de slag in een groep? Bekijk het aanbod van trainingen:

Welke training kies jij?

 

  • "Wat een eyeopener: vanaf de basisschool zijn we gewend dat een tekst pas beoordeeld wordt als die klaar is. Dat is te laat. Nu snap ik precies waarom. Het is zo logisch: eerst eigenschappen vastleggen en bespreken en daarna pas schrijven..."
    Tekststrategie is echt een eyeopener
  • "De uitleg en de oefeningen in de training zijn goed, stapsgewijs alles bij langs met behulp van het TVF. Echt zeer bruikbaar!"
    TVF is zeer bruikbaar
  • “De online training is het meest zinvol als je 1 stap per keer instuurt en dan de reactie vergelijkt. Ik heb meer tegelijkertijd ingestuurd en achteraf zou ik dat niet meer zo doen. Het leereffect is groter als je per stap instuurt.”
    Online Training, stap-voor-stap uitvoeren
  • “Beste Marian, je hebt een goed doordachte en opbouwende training, waarbij de humor nooit ver weg is. Goed uitgewerkte en onderbouwde (boek!) systematiek. De toepassing voor offertes is verrassend. Groet, Robert”
    Toepassing op offertes is verrassend
  • “De Training Tekststrategie geeft je een verfrissende blik op schrijven van teksten maar ook andere presentatievormen. Tekststrategie helpt je te focussen op wat je je lezers echt wilt meegeven.”
    Tekststrategie geeft focus
  • “De belangrijkste winst uit deze training is voor mij als senior adviseur, dat ik me nu realiseer dat ik – wat teksten betreft – mijn hele leven al onbewust onbekwaam was. Deze confrontatie was hard, maar zeer nuttig. Nu weet ik hoe we de dagelijkse én de standaard teksten in onze organisatie kunnen versterken.”
    Een harde, nuttige confrontatie
  • “Hoi Marian, hartstikke bedankt dat je mij een hardcopy van je boek hebt gestuurd. Na het volgen van jouw webinar heb ik je techniek direct toegepast en het heeft me echt geholpen van mijn schrijfangst af te komen.”
    Geen schrijfangst meer
  • “Ik zie als groot voordeel dat de Training Tekststrategie in het team een gezamenlijke ‘taal’ heeft opgeleverd om over teksten te praten. Je presentatiestijl is erg prettig. Je bent gericht op de inhoud en de didactiek van de training. Je ervaring als docent is voelbaar.”
    Zeer nuttige training

Tekststrategie voor de overheid

De projectgroep Direct Duidelijk van het ministerie van Binnenlandse Zaken biedt sinds het voorjaar van 2021 de tool TVF voor tekststrategie aan via het menu 'hulpmiddelen' op de website.

Naar Direct Duidelijk

Sociaal ondernemer

Ontwikkelaar van de methode voor tekststrategie is Marian Stoppelenburg. Vanuit de visie dat ieders boodschap aandacht verdient, is de tool TVF en de online Introductie Tekststrategie gratis beschikbaar.

Profiel Marian

Consonante Communicatie

De missie van Consonante Communicatie is de wereld mooier te maken door mensen met elkaar in contact te brengen. Sterke teksten zijn daarbij onmisbaar.

Consonante