Een werkelijk onbegrijpelijke zin van 43 woorden trof ik aan in een beleidsstuk over de jacht, gepubliceerd door een provincie. Het is onmogelijk om uit deze brij van woorden de kernboodschap (STAP 2B) te herleiden. Lees maar:
Een stand waarbij het voortbestaan gewaarborgd is doordat naast de jacht in het jachtseizoen (waarbij de jachthouder dient te zorgen voor een redelijke wildstand in zijn jachtveld) er eventueel slechts incidenteel aan verjaging ondersteunend afschot plaatsvindt, ter beperking van schade aan erkende belangen.
Opmerkingen bij de tekst:
- de zin van 43 woorden is geen zin, want de persoonsvorm ontbreekt
(even opfrissen: de persoonsvorm is het werkwoord dat vooraan staat, als je de zin vragend maakt) - ik zie een paar bijzonder vage woorden: redelijke, eventueel slechts incidenteel, erkende…
- ik probeer de ‘zin’ te ontrafelen: ‘een stand’ beschouw ik als het onderwerp
- na ‘stand’ volgen drie bijvoeglijke bijzinnen, namelijk het hele stuk van 34 woorden van ‘waarbij’ tot en met ‘plaatsvindt’
- laat ik die bijzinnen weg, blijft de kern over: Een stand ter beperking van schade aan erkende belangen.
- en nu de persoonsvorm vinden door de zin vragend te maken…
Nu we het toch over schieten hebben, schiet mij maar lek.
Dit soort teksten komen heus niet alleen voor in stukken van provincies. Nee, ik tref ze aan bij zorginstellingen, IT-bedrijven, facilitaire dienstverleners, banken, scholen, gemeenten, etc. Een beetje schuiven en schrappen is zinloos. Dit vraagt om een structureel andere aanpak van schrijftaken.
Jij bent een ervaren lezer. Herken je dit soort teksten? Zo’n schrijver wil jij toch zeker niet zijn. De gestructureerde tekstvoorbereiding van tekststrategie helpt je daarbij. In STAP 2B, bijvoorbeeld, leg je vooraf de kernboodschap vast in maximaal 30 woorden.
Ouderwetse schrijfmachine
De overgang, wereldwijd, in de jaren ’80 van de vorige eeuw van de ouderwetse schrijfmachine naar apparaten met beeldscherm en toetsenbord heeft een fundamentele verandering gebracht in onze manier van denken, (samen)werken en schrijven. In deze overgang zit een belangrijk deel van de oorzaak van de belabberde kwaliteit van teksten, die we tegenwoordig dagelijks lezen en produceren… Lees meer hierover.
Wat is de oplossing?
Een ouderwetse schrijfmachine blijkt achteraf toch een belangrijk voordeel te hebben. Je bent gedwongen goed na te denken voor je aan een tekst begint. Laat dat nou precies de kern van tekststrategie te zijn.
We zijn de afgelopen 30 jaar allemaal gewend geraakt aan nadenken tijdens, maar vooral NA het schrijven. Dan ontstaan pas de discussies en daarmee ontstaat het geworstel. Wij zijn nota bene allemaal zo opgeleid: de leraar beoordeelt je tekst pas als die al klaar is. Dat is te laat.
Bij de aanschaf van een auto, een wasmachine of software laten we dat wel uit ons hoofd pas keuzes te maken als het product eenmaal gemaakt is. Bij een tekst echter vinden we het allemaal heel gewoon om pas te denken en keuzes te maken, als het eindproduct op tafel ligt.
Tekststrategie is de oplossing. Tekststrategie dwingt je via de digitale tool (TVF) na te denken en keuzes vast te leggen VOOR je begint met schrijven.
Welke training kies jij?